TRIẾT LÝ KINH DOANH TỪ QUÁN CHÁO NGƯỜI HOA

“Gọi khách hàng là vua hay thượng đế không quan trọng. Quan trọng là đối xử thế nào.“

********

Câu chuyện của một phóng viên nọ đến phỏng vấn một ông chủ tiệm cháo người Hoa trong một cuộc khảo sát về mô hình kinh doanh.

Phóng viên : Thưa ông trước khi bán cháo ông làm gì?
Chủ tiệm : Ngộ bưng cháo cho cha ngộ bán.

Phóng viên : Vậy cửa hàng này có bao nhiêu năm?
Chủ tiệm : Không có năm, chỉ có đời. Mấy đời lận. Bà cố ngộ bán cháo. Ông nội ngộ bán cháo. Cha ngộ bán cháo. Ngộ bán cháo. Con trai ngộ…

Phóng viên : Trời ơi! Không có gì khác ư?
Chủ tiệm : Khác chớ, ngày trước có một cửa hàng ở Quảng Châu, bây giờ có hai cái ở Sài Gòn, ba cái ở Hoa Kỳ, bốn cái ở Úc.

Phóng viên : Người ta thành công thì sẽ cho con cái làm Giám đốc, còn ông?
Chủ tiệm : Ngộ có thành thì vẫn cho con làm chủ cửa hàng.

Phóng viên : Ông không muốn chúng đi học sao?
Chủ tiệm : Muốn nhiều, con ngộ một đứa có bằng Thạc sĩ kinh doanh cháo, đứa khác vừa bảo vệ luận án Tiến sĩ cơm

Phóng viên : Ở trong bếp à?
Chủ tiệm : Ở Đại học Havard, Mỹ.

Phóng viên : Học xong chúng nó về đâu? Thành ông gì?
Chủ tiệm : Về nhà này, thành người rửa bát cho “papa” chúng.

Phóng viên: Ông gọi khách hàng là vua hay thượng đế?
Chủ tiệm : Gọi không quan trọng. Quan trọng là đối xử thế nào?!

Phóng viên : Truyền thuyết kể lại rằng nhiều tỷ phú người Hoa đi lên từ một thùng đậu phụng rang, đúng không?
Chủ tịch : Không, những ngày đầu tiên làm sao có tới cả thùng, chỉ vài trăm hột thôi.

Phóng viên : Có tiền mà ông mặc bộ đồ vải thô thế này à?
Chủ tiệm : Dạ, người vô đây chủ yếu là người bình dân. Họ sẽ còn vô nếu thấy chủ tiệm cũng giống như họ.

Phóng viên : Lý do gì khiến người Hoa hay chọn kinh doanh ăn uống?
Chủ tiệm : Thưa, đơn giản vì kinh doanh đó phục vụ cái bụng con người. Nếu phục vụ cái đầu sẽ phát sinh nhiều rắc rối lắm.

Phóng viên : Ông bán cháo tim gan mà sao sáng ra nhà ông ăn toàn cháo trắng với củ cải muối?
Chủ tiệm : Dạ, nếu ngộ cứ ăn cao hơn khả năng của ngộ thì thế nào cũng tới lúc ngộ phải nhảy vào nồi cháo.

Phóng viên : Chắc là ông ít vay vốn ngân hàng?
Chủ tiệm : Nhà băng có tiền, nhưng không bao giờ có cách nấu cháo để mượn cả.

Phóng viên : Bây giờ tôi muốn ăn một tô, nhưng tôi chưa có tiền mai thanh toán được không, thưa ông?
Chủ tiệm : Dạ không phải là ngày mai mà 20 năm sau cũng được.

Phóng viên : Nhưng lúc ấy lãi suất thế nào?
Chủ tiệm : Dạ, lãi là ông luôn nghĩ tới hàng cháo này, đấy mới là lãi to.

********
20 năm sau, Phóng viên quay lại tiệm cháo, gặp ông chủ tiệm lúc này đã trên tuổi 70.

Phóng viên : Chào cụ, tôi đến trả tiền bát cháo 20 năm về trước.Cụ còn nhớ chăng?
Chủ tiệm : Ngộ nhớ. Cám ơn ngài đã quay lại.

Phóng viên : Cụ vẫn nhớ thật sao?
Chủ tiệm : Làm cho khách nhớ mình đã khó, mình phải nhớ khách bội phần khó hơn. Nhưng bản tiệm làm được điều đó.

Phóng viên : Tiệm của cụ vẫn không có gì thay đổi.
Chủ tiệm : Không có gì thay đổi.

Phóng viên : Các tiệm khác ở Mỹ, ở Úc...vẫn không thay đổi chứ.
Chủ tiệm : Nếu còn thì cũng không thay đổi.

Phóng viên : Không còn sao?
Chủ tiệm : Không còn.

Phóng viên : Sao vậy?
Chủ tiệm : Không có ai trong nhà này nấu cháo ở những nơi đó nữa.

Phóng viên : Các con cụ đâu?
Chủ tiệm : Ngộ yếu rồi, các con ngộ phải về đây nấu thay ngộ.

Phóng viên : Cụ từng nói: cụ của cụ nấu cháo, ông của cụ nấu cháo, cha của cụ nấu cháo, cụ nấu cháo, con cụ làm tiến sỹ cũng nấu cháo, vậy các cháu cụ...
Chủ tiệm : Cụ của ngộ nấu cháo, ông của ngộ nấu cháo, cha của ngộ nấu cháo, ngộ nấu cháo, con ngộ làm tiến sỹ cũng nấu cháo, các cháu ngộ không nấu cháo nữa.

Phóng viên : Ô! Sao vậy? Các cháu cụ làm gì khác ư?

Chủ tiệm : CHÚNG THÀNH LẬP TẬP ĐOÀN VÀ THUÊ NGƯỜI NẤU CHÁO.

Chúng sản xuất cháo hàng loạt, cháo ăn liền.Chúng có 20 chủng, 80 loại, trên 100 nhãn hiệu. Một đứa phụ trách một loạt các nhà máy sơ chế nguyên liệu, một đứa phụ trách hàng loạt nhà máy bao bì, một đứa chuyên thành phẩm, một đứa chuyên phụ gia, một đứa chuyên Truyền thông, một đứa chuyên phân phối sản phẩm trên toàn Thế Giới, một đứa chuyên phân phối đến các vùng sâu vùng xa như cho các khu dân cư mới trên mặt trăng, các trạm vũ trụ có người ở...

Phóng viên : Nhưng trước đây cụ nói...
Chủ tiệm : Cụ của ngộ nấu cháo, ông của ngộ nấu cháo, cha của ngộ nấu cháo, ngộ nấu cháo, con ngộ làm tiến sỹ cũng nấu cháo. Mỗi bát cháo nấu mất nửa giờ, lãi 1 đô. Các cháu ngộ chúng nó nói chúng cũng nấu cháo. Chúng nó "nấu cháo điện thoại", mỗi lần nấu mất 1 giờ, lãi tỉ đô.

Phóng viên : Vậy bây giờ cụ có thèm lấy tiền bát cháo 20 năm trước của tôi không?
Chủ tiệm : Đội ơn Ngài, ngộ vẫn xin nhận. Cháu ngộ có cách kiếm tiền của cháu ngộ. Ngộ và các con ngộ vẫn giữ cách kiếm tiền của ngộ và các con ngộ.

(ST)

Sao tui iu quê hương tui quá

Đó là câu mà hôm nay tui lẩm bẩm trong bụng khi đang ngồi xe từ Sài Gòn về Sa Đéc. Đơn giản và đầm ấm quá đúng không mọi người?

Bạn có bao giờ thấy lồng ngực mình căng tràn muốn hét lên "Sao tui iu quê hương tui quá" hoặc "Sao quê mình đẹp dữ vầy nè"?

Tui thường hay như vậy lắm các bạn ạ.

Như hôm nay, trời về chiều, chiếc xe băng qua đường cao tốc Trung Lương, đi ngang cánh đồng, nhà cửa và cây cối cặp 2 bên đường, quen thuộc và yêu thương lắm lắm. Kia là đồng lúa vừa xanh mạ, nước ăm ắp, cái bờ ranh nhỏ xíu như những đường kẻ chỉ đen trên tấm thảm xanh. Kia là luống rẫy, kia là cánh đồng mía, kia là đám dừa tung lá theo gió... cao thấp đủ hình dạng và đầy sức sống. Kia 1 ngôi nhà nhỏ bên lùm cây cạnh con rạch quanh co, nơi đó có cái lu đựng nước, có bầy vịt bầy gà, có 1 gia đình đang trú ngụ. Nhà cửa thưa thớt như chỉ điểm tô cho cánh đồng thêm hương vị mà thôi, nhờ vậy mà bình yên và mênh mang như đất - lòng mẹ vỗ về những đứa con - người.

Tui ở quê mà thấy cái gì cũng đáng yêu cả, tui thấy đám chuối nhà tui quất lá chẻ gió cũng hay, thấy nước đầy ắp con sông cũng tràn trề cảm xúc, thấy người ta chóng xuồng trên ruộng đăng lưới cũng thi vị. Yêu thích nhất là màu xanh của lá mạ, của cây cối, của bầu trời quang mây. Hình như nhìn màu ấy tui thấy cuộc đời tràn trề sức sống. 

Tôi đã thấy mình sống từng nhịp đập của con tim, từng hơi thở, từng luồng gió, từng mảng nắng trước hiên nhà. 

Tôi càng yêu quê hương tôi mỗi khi những đứa bạn đứa em về nhà chơi, chúng nó hưởng thụ cái không gian sống quê mùa của tui và thích thú, và cảm nhận từng ngọn cỏ, từng bước chân trên mảnh đất quê nhà. Và chẳng có thể tâm đắc hơn với những bức ảnh sống động mà các bạn ghi lại từ nơi ấy.

Vì thế, ai mà đi du lịch, đi tới 1 vùng đất mới mà ko cảm nhận được nhịp thở của nó thì chỉ phí công mà thôi.

Tui đã đang và sẽ nghĩ, như bao người "nơi nào có gia đình tôi, nơi đó là nhà". Nhà tôi ko đơn độc, nhà tôi bên cạnh cánh đồng bát ngát, nhà tôi xanh sáng bên dòng sông nhỏ. Nhà tôi có cây cầu khỉ, có cây cầu ván mà bạn bè nào đi đến cũng phải ngán... Chỉ còn yêu gia đình là tôi còn yêu tất cả mọi thứ liên quan tới nó. Như tôi yêu quê hương mình mỗi ngày, năm tháng qua chỉ tăng chứ ko giảm.

Chả cần đi đâu xa, chỉ cần khám phá cuộc sống xung quanh mình và sống trọn vẹn với nó cũng là đã sống sâu, sống đủ rồi.

Một thoáng mây trời

Chiều nhạt nắng, cái nắng chẳng đủ tạo sự chói chang nhưng đủ làm nên mấy vạch trắng - đen trên đôi bàn chân mang dép kẹp của tôi. Mỗi lần ngắm nhìn đôi bàn tay và đôi bàn chân của mình, tôi đều có cùng 1 cảm xúc: Ôi, thảm quá. 1 thoáng qua, cái nắng nhẹ và cái gió bụi đường vỗ về bầu bạn, vỗ về rằng "bạn Thủy à, bạn thuộc về chúng tôi, bạn phải mang dấu ấn của chúng tôi, bạn như thế mới đúng là bạn".

Được là chính mình, vứt bỏ những mối lo toan "râu ria" làm con người trở nên nhẹ bâng ngay mà!

Mây có cuộn có cuộn trôi chậm trên bầu trời, chiếc xe tôi đỗ xịch dưới bóng cây mít trước nhà, mẹ bỏ bếp lửa chạy ra rồi 2 mẹ con ì ạch mang bao đường 50kg vào nhà kho, bịch gừng, và mấy bịch đồ linh tinh để nguyên trên xe. Uể oải rời xe mang bịch nấm bào ngư, bịch đậu hũ quăng vào nơi cần quăng, lướt mắt kiểm tra cái nhà bếp.

Tôi hét: Mẹ, gà múa lân trong nhà luôn kìa. Xong, khòm xuống nhìn sàn nhà quát mắt đếm từng bãi phân gà. Vừa xong thì càm ràm: ủa, mẹ đã ở đâu vậy? Mẹ ở dưới sông chứ đâu, mẹ đáp nhẹ. Quay lên nhà trên dẹp áo khoác và xuống nhà kho, "mẹ, gà ăn chuối quá chừng kìa, đóng cửa trước rồi mà còn đi vòng cửa sau vô nữa, chúng nó làm như nhà chúng nó ko bằng vậy". cái giọng tôi vừa bực mình vừa bất ngờ. Mẹ vẫn đều đặn trở cái bánh phồng trên ngọn lửa đỏ ấm áp.

Mặc kệ những thứ vừa thấy, đi vòng qua dãy bếp, bắc cái ghế xúp ngồi cạnh mẹ, nghỉ mệt, dòm chiều tàn phía sau nhà. Mẹ đều đặn nướng bánh, đều đặn nói về chuyện khách khứa ngày mai vừa háo hức vừa lo lắng, và về chuyện của em trai. 

- Cầu cho nó được sắp xếp đi gần để mẹ đi thăm cho dễ, mẹ nói.

- Có gì đâu mà mẹ lo vậy, cũng như hồi xưa con đi làm, 2-3 tháng mới về nhà có sao đâu, mà vào đó người ta lo cho tận chân răng, có gì mẹ phải lo nè? Tôi nói rôm rả, ồn ào và chắc nịch.

- Bla bla bla... Mẹ kể lể từng chi tiết.

- Mệt mẹ quá... cho dù nó có đi đâu nữa thì con cũng chở mẹ đi thăm nó được hết, tôi nói nhẹ bâng.

- Giờ có con vậy mới hiểu lòng cha mẹ. Hồi xưa cậu 3 của mày đi lính, ở đâu bà ngoại cũng lặn lội đi thăm được hết, ông ngoại có bao giờ đi đâu. Hồi cô Ẩn (dì 8) mày đi xuất gia cũng vậy, ngoại cũng đi thăm, mà ở tận Hà Tiên. Mai mốt đưa nó đi chắc ba mày đi thôi, mẹ ko đi đâu, ra đó chắc khóc dữ lắm.

- Chời, vậy cũng khóc nữa hả? Tôi vừa cười vừa nói.

- Mấy bữa nay khóc lai rai rồi, mẹ cười hiền thú thật.

Tôi im lặng quay ra nhìn chút xíu ánh sáng sót lại phía chân trời. Mây trôi đâu mất. Đứng dậy bước đi hòa mình vào bóng tối, 2 giọt nước mắt rơi.

Tôi đi tìm cây chổi, đi tìm dụng cụ dọn dẹp cái bãi chiến trường do cái lũ gà tạo ra, xong rồi bắc nồi cơm lên.

Ít nhất 1.5 năm nữa, không có ai bênh vực mẹ mỗi khi tôi và mẹ cãi nhau.

Ít nhất 1.5 năm nữa, không ai la rầy vào những yếu kém của tôi.

Ít nhất 1.5 năm nữa, tôi sẽ học được rất nhiều thứ mà bình thường tôi ỷ lại vào "thằng em trai đã lớn" của tôi.

...

Cuộc đời em sang 1 trang mới đồng nghĩa với cuộc đời tôi ít nhiều thay đổi. 

Tuổi trẻ của em cần những vạch màu tươi sáng rộn rã hơn.

Tuổi trẻ của tôi, dừng lại ở đây, ngoảnh mặt về phía không ngày.