Tự sự mùa sương

Trong cái tiết trời năm cũ chuẩn bị bước sang năm mới, làm cho tôi có nhiều cảm xúc, lòng dạ cứ lãng đãng như màn sương mai buổi sáng, ướt đẫm, mờ ảo và chiều chuộng bình minh.

Chẳng có gì hay ho bằng việc đi chợ buổi sáng sớm, chứng kiến mặt trời ló dạng xuyên màng sương suốt đoạn đường đi. Chỉ từ khi bắt đầu việc làm bánh mứt Tư Bông, tôi mới có dịp đón những bình minh đẹp đẽ như thế trên chính quê hương mình.

Vậy mà đã 3 năm trôi qua, cũng góp nhặt nhiều niềm vui và nước mắt với nó, trong đó hai điều cốt lõi mà tôi luôn nghĩ khi bắt đầu cho đến bây giờ vẫn là:

•             Duy trì và phát triển các sản phẩm truyền thống của quê hương
•            Tạo việc làm cho các chị em phụ nữ ở quê

Ở miền tây, cứ mỗi dịp Tết đến là các bà các mẹ làm chuối ngào ăn Tết. Ở nhà tôi, mẹ làm chuối khô mỗi khi chuối chín quá ăn không hết đành ép để dành. Mứt chuối ngào được làm từ chuối xiêm chín ép phơi khô cắt sợi ngào đường cùng với gừng, đậu phộng và mè. Tùy theo mỗi nhà mà có thể làm khác nhau một chút: thêm khóm (dứa), hoặc cà chua phơi khô hoặc dùng đường thốt nốt…

Mứt chuối ngào vị đậm đà nhưng gặp trở ngại là rất bất tiện khi dùng (phải dùng nĩa hoặc đũa mới gắp được), không phù hợp với nhịp sống hối hả bận rộn của xã hội hiện đại. Vì thế mà bà con mới cải tiến là dùng bánh tráng, bánh phồng hoặc bánh tráng sữa để cuộn mứt chuối ngào rồi cắt ra từng miếng nhỏ mà dùng. Nhờ có lớp bánh làm vỏ bên ngoài mà làm món chuối ngào đỡ ngọt hơn, tiện dụng hơn, có thể ăn trong dịp Tết, có thể ăn khi uống trà, ăn vặt buổi trưa hoặc ăn kèm buổi sáng.

Vì một cơ duyên ngẫu nhiên, tôi và mẹ bắt đầu tập tành kinh doanh món bánh mứt truyền thống này. Mẹ tôi chọn bánh phồng là lớp phủ ngoài, điều chỉnh công thức để không quá ngọt, để phù hợp với khẩu vị đại đa số người dùng, tôi chọn tên “Mứt chuối phồng” – theo cách gọi đơn giản của “mứt chuối cuộn bánh phồng”. Cho đến bây giờ, vị của nó vẫn được đánh giá là đậm chất miền Tây.

“Hương thơm chuối sứ nếp giòn

Món ngon của mẹ, hồn son quê nhà”

(bà 4 Bông)

Một ngày làm vài mẻ bánh, mẹ con, chị em trai gái hì hục tiếp tay nhau làm, tối tối ba tôi còn tiếp hàn miệng túi, bạn bè ở Saigon tiếp tay đặt hàng ủng hộ, góp ý… Dần dà, mẹ gọi thêm mấy chị trong xóm làm tiếp, từ vài ba người rồi lên tới 10 người, từ cái bếp gia đình có 1 lò, giờ với 10 cái bếp làm cùng 1 lúc. Hàng được khen không ít và hàng bị lỗi bị phàn nàn cũng chẳng kém. Kiên trì và cải tiến đến nay hàng hóa mới đang vào quá trình ổn định.

Những người phụ nữ ở quê – công nhân tại xưởng – chỉ có việc đồng áng ruộng rẫy, mùa xạ thì ra đồng dọn đất, lúa xanh mạ thì đi dặm cho đều, mùa gặt thì đi kéo rơm, nhà nào giỏi hơn thì trồng rẫy mang ra chợ bán hoặc bán cho các lái, người nào chịu đi xa thì đi theo lái làm khoai bên Vĩnh Long. Khi thì làm cho chính ruộng của mình, khi thì đi làm thuê ăn công nhật. Tôi là dân gốc lúa nhưng khi nhìn thấy họ lam lũ, tôi cũng thấy xót.

Hằng ngày, chưa đến 7h sáng là các chị em đã đến xưởng, khi mà họ đã dậy từ lúc 4h lo hết các việc trong nhà: đi chợ, nấu cơm, giặt giũ, lau dọn nhà, giở cơm cho con đi làm hoặc đi học… Cũng có những người gia đình khá giả, họ làm kiếm thêm lúc nhàn rỗi, cũng có chị em, họ là lao động chính nên họ chỉ có thể làm vào lúc cao điểm xưởng làm liên tục, mùa vắng họ phải tìm các công việc khác như giúp việc, trông trẻ, phụ quán, rửa chén… để có đủ thu nhập lo cho con cái đi học. Cho dù vì hoàn cảnh hay vì lý do khác, họ đều là những người yêu lao động. Họ làm việc, họ đùa giỡn, họ chia sẻ kinh nghiệm sống, họ giúp đỡ nhau, họ truyền sức mạnh cho những người phụ nữ yếu thế trở nên mạnh mẽ hơn trong gia đình họ, họ chia sẻ nỗi buồn cho nhau, họ chia sẻ các cơ hội việc làm cho nhau…

Vào làm tại xưởng, qua các câu chuyện họ chia sẻ với nhau, tôi hiểu hơn về thân phận, tôi lại càng muốn mình phải phát triển cho tốt cái guồng máy kinh doanh này để ít ra, tôi có thể tạo ra việc làm và niềm vui cho những người phụ nữ lân cận mình.

Với tôi, cái xưởng bánh cũng làm tôi trưởng thành hơn, cứ như 1 bà mẹ ôm 1 bầy con nhỏ nheo nhóc.

“Sinh con rồi mới sinh cha

Sinh cháu đầu lòng rồi mới sinh ông”

Mỗi khi gặp khó khăn và sự phản đối, tôi vừa khóc vừa quyết định bỏ cuộc thì chính thái độ yêu mến sản phẩm của khách hàng và cái trách nhiệm lại kéo tôi trở lại đường đua.

Tương lai là một ẩn số, tôi đã, đang và sẽ cố gắng để cho dù nhận được kết quả gì cũng không hối hận về những gì mình đã trải qua.

Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua, 
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già, 

Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất. 

Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật, 
Không cho dài thời trẻ của nhân gian; 
Nói lam` chi rằng xuân vẫn tuần hoàn, 
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lạị 
                                         (Xuân Diệu)